کد مطلب:51247 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » متفرقه

فلسفه و پيشينه لباس پوشيدن روحانيون چيست؟

يكي از پوشش هاي معروف در ميان مردم جهان، عمامه است. در ميان مسلمانان و غير مسلمانان، اين پوشش وجود دارد. عمامه پارچه اي است كه بر سر مي پيچند و مانند كلاه نيست، {V(المنجد)V}. معناي عمامه براي همه روشن است و نيازي به توضيح ندارد، {V(صحاح اللغة و مقاييس اللغة)V}. اين نوع پوشش، سابقه بسيار طولاني دارد. عمامه در اصل، يكي از پوشش هاي تشريفاتي براي رؤساي قوم بود و هر كس كه به رياست قوم مي رسيد و پناهگاه مردم مي گرديد، عمامه بر سر مي گذاشت. در حجاز، عمامه به عنوان «تاج» به شمار مي رفت، {V(المنجد، صحاح و مقاييس)V}. و كسي كه رياست داشت «مُعَمَّم» ناميده مي شد، {V(المنجد)V}. پيامبر اكرم(ص) داراي عمامه بود، {V(وسائل الشيعه، ج 3، ص 377، باب 30، ح 1)V} و عمامه اصلي، عمامه آن حضرت است. در حديثي از آن حضرت آمده است كه: «عمامه، تاج عرب است»، {V(همان، ح 4)V}. پيامبر اسلام، روز غديرخم، به دست خودش، عمامه بر سر علي(ع) گذاشت، {V(همان، ح 3، ص 379، ح 11 و 12)V}. پيامبر اكرم(ص) روز فتح مكه، وقتي كه داخل مكه شد، عمامه مشكي بر سر داشت، {V(همان، ص 378، ح 10)V}. امام زين العابدين(ع) به مسجد آمد و عمامه مشكي بر سر داشت، {V(همان، ح 9)V}. در حديثي آمده است كه دو ركعت نماز با عمامه، بهتر از چهار ركعت بدون عمامه است، {V(همان، ح 8)V}. امام رضا(ع) وقتي كه براي نماز عيد، از شهر بيرون رفت، همانند پيامبر اسلام، عمامه بر سر كرده بود، {V(همان، ح 5)V}. بر اين پايه، عمامه از پوشش هاي بسيار قديمي است و در دين اسلام، اين پوشش مورد عنايت خاص است و هيچ گونه ربطي به دوران صفويه و ديگران ندارد. يكي از لباس هايي كه در بين مسلمانان معروف است، عباست. عبا را رِدا هم مي نامند. «عبا» لباسي است كه از روي لباس، بر دوش مي اندازند، {V(صحاح و المنجد)V}. اين لباس هم سابقه طولاني دارد و پيش از اسلام در حجاز و جاهاي ديگر وجود داشت. در روايات اسلامي، به اين لباس توجه خاصي شده است. براي نمونه به يك روايت اشاره مي كنيم: سليمان بن خالد مي گويد، از حضرت امام صادق(ع) پرسيدم: اگر كسي بدون عبا امام جماعت شود چه حكمي دارد؟ امام در جواب فرمود: شايسته نيست كه امام جماعت بدون عبا و عمامه باشد»، {V(وسايل، ج 3، ص 329، باب 53، ح 1)V}. براساس اين روايات، عبا لباسي است كه امامان معصوم به آن توجه كرده اند و پيروانشان را به پوشيدن آن سفارش كرده اند و اين لباس ها ربطي به حكومت صفويه ندارد. يكي از لباسهايي كه در ميان مسلمانان رواج داشت و اكنون نيز رواج دارد «قبا» است. قبا لباسي است كه روي پيراهن پوشيده مي شود. اين لباس هم سابقه طولاني دارد. قبا را روپوش مي نامند. در روايات اسلامي به اين لباس هم اشاره شده است، {V(وسائل الشيعه، ج 3، ص 279، ح 6 - مراد از عموزاده ها، فرزندان عباس هستند)V}. ولي درباره رنگ مشكي آن نكوهش شده است و براساس اين گونه روايات، علماي اسلامي فتوا به مكروه بودن لباس مشكي كرده اند. بنابراين، قبا هم تاريخ قديمي دارد و هيچ گونه ربطي به دوره صفويه و يا قاجاريه ندارد. آنچه كه بايد به آن زياد توجه كرد اين است كه در زمان هاي قديم عمامه، عبا و قبا، مختص گروه خاصي از مؤمنان نبود بلكه در آن زمان ها رسم اين بود كه افراد صالح و متدين اين لباس ها را مي پوشيدند و بعدها به تدريج تنها علماي ديني در اين لباس ماندند و اين لباس به عنوان علامت و نشانه علماي اسلام به حساب آمد. در حال حاضر هم يكي از شرايط پوشيدن عمامه، قبا و عبا داشتن صلاحيت لازم است و اگر كسي داراي آن شرايط نباشد اگر بپوشد، كار نادرست انجام داده است و مانند كسي مي ماند كه لباس پزشكي بپوشد در حالي كه شرايط پزشك را ندارد. در زمان هاي قديم براي پوشيدن اين لباس، تنها صلاحيت اخلاقي كافي بود به همين جهت بسياري از تاجران و پزشكان هم اين لباس را مي پوشيدند ولي در عصرهاي اخير يكي از شرايط اين لباس، كسب علوم اسلامي و تبليغ دين شد و در حقيقت بايد به عنوان يك انيفروم و لباس كار و اعلام آمادگي براي پاسخ گويي به پرسش هاي انديشه ديني، به آن نگاه شود. نه يك امتياز اجتماعي و از سوء استفاده احتمالي برخي در اين لباس بايد جلوگيري كرد.